April 2023 Naast Nic Brussee uit Haarlem heeft nu ook Ton Brussee uit Katwijk aan de Rijn een Big-Y test gedaan. Dit is de meest uitgebreide Y-dna test. Van belang is dat een ver verwant mannelijk familielid met de naam Brussee een tweede Big-Y test doet om zekerheid te verkrijgen dat er een exacte verwantschap is tussen de twee testers. Indien er een exacte match is, dan zorgt de tweede Big-Y test er ook voor dat er meer Y-dna resultaten bekend worden. Deze resultaten van beide Brussee’s zijn te lezen verderop in dit hoofdstuk.
De verschillende manieren van DNA testen:
Het testen van DNA voor genealogische doeleinden wordt genoemd “Genetische Genealogie”. Het is een manier van voortzetting van de gewone genealogie met andere middelen. Wanneer het stamboomonderzoek in archieven stokt en in tijdschriften en boeken niets meer vermeld staat, is het tegenwoordig mogelijk met genetisch onderzoek verder te komen. Met DNA-onderzoek kan men familieverbanden opsporen en zelfs de hele migratiegeschiedenis van de voorvaderlijke of voormoederlijke lijn tot duizenden jaren terug in kaart brengen.
De voorvaderlijke lijn kan alleen getest worden door mannen via een Y-DNA test. De voormoederlijke lijn kan door zowel vrouwen als mannen getest worden met een MT (Mitochondriaal) DNA test Als derde mogelijkheid kun je een autosomale DNA test doen. De resultaten van deze laatst genoemde dna test zijn anders. Je kunt daarmee familieverbanden onderzoeken van al je recente voorouders. Die DNA resultaten gaan tot veel minder ver in het verleden. Nic Brussee heeft ook deze test gedaan. De resultaten daarvan zijn toch ook interessant en staan beschreven in hoofdstuk 1.1.
Y-DNA testen:
Ons doel van het Y-dna onderzoek van de familie Brussee is, dat we de voorvaderlijke migratie verder in het verleden in kaart kunnen brengen. Zowel de papieren archieven als de DNA testen wijzen in de richting van Frankrijk als land van herkomst van de Brussee voorvaderen. We zoeken naar families in het zuiden van Frankrijk met de achternaam BROUSSÉ(S) of een variant daarvan die zich willen laten testen op het Y-dna.
Een Y-dna test op de eerste 37 STR-markers kost circa € 120,=.
U kunt ons helpen meer gerichte Y-dna testen in Frankrijk te doen door een bijdrage te doneren. De donatieknop is te vinden via de homepage waarin bovenaan de balk DONATIE te vinden is.
Wat is Y-DNA ?
Alleen mannen zijn drager van het Y-chromosoom die uitsluitend vererft van vader op zoon. Maar liefst 95% van het Y-chromosoom wordt behoorlijk intact overgeërfd. Maar bij de kopieersessie van het Y-dna worden toch soms spontane kleine veranderingen / mutaties doorgegeven aan de volgende generatie. Juist die kleine mutaties zijn interessant om te vergelijken met andere Y-dna testers en maken het mogelijk verwantschappen te ontdekken.
In de genetische genealogie gebruiken we twee soorten mutaties die op het Y-chromosoom kunnen plaatsvinden:
1. In de Y-dna markers zijn er STR mutaties, waarbij het aantal herhalingen verandert.
2. Elders in het Y-dna kunnen er SNP mutaties optreden, dan ruilen nucleotiden (bouwstenen) van plaats.
1 – STR-mutaties
STR staat voor ‘Short Tandem Repeats’. Y-STRs zijn kleine stukjes DNA van 2 tot 6 letters lang die telkens worden herhaald. Zo’n stukje DNA wordt genoemd een “STR-marker”. De letters staan voor de namen van de nucleotiden. Dat zijn de bouwstenen van het Y-dna.
Mutaties zorgen ervoor dat de Y-STRs kunnen toenemen en afnemen in lengte waardoor je snel verschillen kan zien in de verwantschap van mannen. Hieronder volgt een voorbeeld.
Dit zijn relatief snel veranderende regio’s in het Y-DNA. Hoe meer Y-STRs we analyseren, hoe accurater de verwantschap tussen twee mannen kan worden ingeschat. Bron: www.csy-leuven.be/l/y-strs/
We kunnen het Y-DNA in honderden markers indelen en van iedere marker de herhalingswaarde bepalen. We noemen dat de STR-waarde. Y-dna wordt getest op minimaal 37 STR-markers tot maximaal circa 700 STR-markers.
Eens in de gemiddeld 100 generaties verandert zo’n waarde van een STR-marker. Wanneer je honderd plaatsen test, is er dus in iedere generatie gemiddeld één mutatie in een STR-marker. Bij 50 geteste plaatsen wordt dat dan een kans op iedere tweede generatie. Sommige STR-markers muteren vrij snel. Andere muteren langzaam tot bijna nooit.
De verzameling STR-markers van een persoon noem je zijn haplotype. Wanneer je nu van twee of meer personen hun haplotype hebt, hoef je de uitslagen maar naast elkaar te leggen om de verwantschap te berekenen. Een overzicht van de verwantschapsberekening is in te zien bij de DNA organisatie waar het Y-DNA is getest.
Bronnen: https://igv.nl/een-y-dna-test-wat-is-het-en-wat-heb-ik-daaraan/ en: www.csy-leuven.be/l/y-strs/
Overzicht van 37 STR-marker matches Brussee
Momenteel zijn er vier mannelijke Brussee’s uit verschillende Brussee families getest op het Y-dna. De resultaten bevestigen dat ze een goede match hebben en dus nauw verwant zijn met elkaar. Ze behoren tot hetzelfde Y-dna haplotype. Welke dat is staat in dit hoofdstuk beschreven onder “Haplogroepen”.
Vergelijking van de eerste 37 STR-markers is te zien in de onderstaande afbeelding.
Aan de hand van de STR-marker matches kan de verwantschap in de voorvaderlijke lijn berekend worden. De term die daarvoor gebruikt wordt is, “TMRCA”. Dit is een afkorting van; Time Most Recent Common Ancestor. Vertaald: tijd meest recente gemeenschappelijke voorouder.
Vergelijking 1: De Y-dna resultaten laten zien dat Nic en Ton Brussee exact dezelfde STR-waardes/markers hebben. Volgens hun papieren stambomen is de TMRCA, Jacob Jansz Brussee, geboren in 1708 te Rijnsburg, gehuwd met Geertruij Pietersdr Lammens.
Vergelijking 2: De TMRCA van Nic en de Amerikaanse Brussee is Govert Brussee, geboren in 1823 te Katwijk aan de Rijn, gehuwd met Geertruid Ouwehand. Ondanks dat zij dichter verwant zijn, is er toch één STR-marker mutatie te zien. STR-mutaties zijn willekeurig. Toevallig heeft de mutatie in de eerste 37 STR-markers plaats gevonden.
Vergelijking 3: Tussen de eerste drie vermelde Brussee mannen en Kees Brussé die behoort tot de familietak uit Ouderkerk aan de IJssel is ook één STR-marker mutatie te zien. Dat was te verwachten omdat de TMRCA van alle vier verder terug in de tijd ligt. En dat is de eerste voorvader die als Brussee vermeld staat in de archieven;
JACOB SAMUELSZN BRUSSEE die leefde tussen circa 1640 en 1710 te Rijnsburg.
Daarmee is vast komen te staan dat alle vier geteste Brussee’s dicht verwant zijn aan elkaar en dat de bovengenoemde Brussee voorvader hetzelfde Y-DNA haplotype droeg.
Met dit fantastische nieuws kunnen we verder Y-dna onderzoek doen naar de Franse herkomst van de familie Brussee !
STR-markers van het Y-DNA van Brussee
Haplogroepen
Alle Y-dna geteste personen met hetzelfde haplotype kunnen worden ingedeeld in haplogroepen. Denk aan een haplogroep als een genetische clan die je vertelt tot welke genetische familiegroep je behoort, zowel vandaag als in het verleden. Elke haplogroep is te herkennen aan de code die er aan gegeven is. Alle verschillende haplogroepen staan vermeld in onderstaande afbeelding.
Het Y-DNA haplotype van de familie Brussee behoort tot haplogroep R1b.
2-SNP mutaties
Er kan ook een andere mutatie op het Y-chromosoom plaatsvinden. Daarbij veranderen de nucleotiden (bouwstenen) van plaats. Dat is een SNP (single-nucleotide polymorphism). Ook wel genoemd een SUB-haplogroep. Deze muteren wel honderd keer minder vaak dan STR’s doen. Gemiddeld iedere 144 jaar of ongeveer iedere vijf generaties ontstaat er een kleine mutatie in het Y-chromosoom. Alle SNP mutaties die in het verleden op het Y-dna hebben plaats gevonden, staan opgeslagen in het Y-dna. Daarop kan een Y-dna test worden gedaan. De gehele SNP-reeks is te verkrijgen via een Big-Y test.
Iedere SNP die ontdekt wordt, krijgt van het laboratorium, waar de vondst is gedaan, een code toegewezen. Met de reeks aan ontdekte SNP’s kunnen verre verwantschappen in de mannelijke lijn tot duizenden jaren in het verleden worden bepaald. Daarmee kan de voorvaderlijke migratieroute in kaart worden gebracht. Hierbij is het wel van belang dat minimaal twee mannen die geen directe familie zijn, maar wel een vergelijkbare achternaam dragen een Y-dna test doen. Mannen die tot eenzelfde SNP / sub-haplogroep behoren, stammen af van een gemeenschappelijke voorvader. Bron: https://www.marres.nl/wat_is_genetische_genealogie.htm en https://igv.nl/een-y-dna-test-wat-is-het-en-wat-heb-ik-daaraan/
De Brussee haplogroep en de bijbehorende reeks van SNP’s
Het in kaart brengen van de voorvaderlijke migratieroute via de haplogroep en de bijbehorende SNP’s is tegenovergesteld aan het gewone papieren stamboomonderzoek. Dit DNA onderzoek begint in het verre verleden, bij het ontstaan van de haplogroep. Met de bijbehorende ontdekte SNP-reeks wordt de migratieroute duidelijk vanuit het verre verleden naar een minder ver verleden. Dat kan verschillen van een een paar duizend jaar geleden tot 100 jaar geleden. Hoe meer personen in de wereld testen en matchen, des te meer jongere SNP’s ontdekt worden. De genetische stamboom van de SNP-reeks zal dan groeien en de migratieroute zal verder naar het heden duidelijker worden.
Van iedere SNP wordt berekend hoe lang geleden deze is ontstaan bij de verre voorvader. De term die daarvoor wordt gebruikt is TMRCA= Time Most Recent Common Ancestor.
Daarnaast wordt er ook getest op oud DNA van menselijke resten bij archeologische opgravingen, waaronder ook het Y-dna met de bijbehorende haplogroep en de SNP’s met hun ouderdom. Ook deze resultaten worden toegevoegd aan de database van Family Tree DNA. Dus ook daarop kan een Y-dna match te zien zijn. Ook dit is zeer interessante informatie omdat in dat geval direct duidelijk is waar de verre voorvader vandaan kwam en in welke periode dat was.
In onderstaande afbeelding is te zien wanneer haplogroep R1b is ontstaan. Deze haplogroep is de meest voorkomende vaderlijke afstamming in West-Europa. In de afbeelding staan de eerste belangrijke SNP’s van de Brussee migratielijn vermeld in de volgorde: M269, L23 en P312. Meer info over haplogroep R1b kunt u vinden in deze link: Haplogroep R1b – Wikipedia. In hoofdstuk 1.3 vind u de informatie over de migratieroute die de verre Brussee voorvaderen hebben afgelegd, bepaald door de Brussee SNP-reeks.
Betekenis “YBP” in afbeelding: Years before present – het aantal jaren terug vanaf het heden.
Family Tree DNA SNP certificaat van het Y-DNA Brussee
Om deze Y-dna resultaten te verkrijgen heeft Nic Brussee in 2020 de uitgebreide BIG-Y 500 test gedaan. Daarbij zijn er honderden STR-markers meer getest om te kunnen vergelijken. Ook worden bij de BIG-Y test veel meer SNP’s bekend. De SNP’s waarop positief is getest staan vermeld op onderstaand Haplogroep certificaat.
Daarvan is de jongst ontdekte SNP waarop matches zijn met andere families in de wereld: R-BY36344. De TMRCA van deze SNP wordt geschat op 1200 jaar v.Chr. Verder staat er vermeld dat deze SNP voortkomt uit de oudere SNP R-P312. Deze is ontstaan rond 2800 v.Chr. in Midden-Europa. Deze voorvaderen hebben veel verandering gebracht in geheel Europa. Hier meer info over in hoofdstuk 1.3.
Op de jongere SNP’s, die na circa 1200 v.Chr. zijn ontstaan tot aan de 17e eeuw, zijn nog geen matches. Die reeks SNP’s worden Privé SNP’s genoemd en blijven onzichtbaar totdat er een tweede persoon een Big-Y test doet en een (gedeeltelijk) SNP match heeft op de Brussee Big-Y resultaten.
Overzicht positief geteste SNP-reeks van Brussee vanaf R-DF27 t/m R-Z206
Update: mei 2023
Onderstaande afbeelding laat de bevestiging zien van geheel positief geteste SNP’s. Deze zijn GROEN gekleurd. De veronderstelde positief geteste SNP’s zijn LICHT ORANJE gekleurd. Niet positief geteste SNP’s zijn GRIJS gekleurd. De vermelde getallen achter iedere vermelde SNP zijn het compleet aantal SNP’s die tot heden voort gekomen zijn uit de betreffende SNP.
Deze SNP-reeks bestrijkt de periode waarin ze zijn ontstaan vanaf circa 2600 v.Chr. t/m circa 1300 v.Chr.
Maart 2023 – Tweede BIG-Y 700 test uitgevoerd door Ton Brussee
Daar zijn wij erg blij mee! Deze Big-Y test is een vernieuwde versie die nog meer SNP’s in het Y-DNA kan opsporen. Daarnaast wordt er maar liefst getest op circa 700 STR-markers. Dat was voorheen circa 500 STR’s. Dat klinkt leuk. Maar wat levert het ons op?
De resultaten van Nic en Ton laten een hele goede match zien op 525 STR’s van de 532 STR’s van Nic zijn Big-Y test. Ook is er een hele goede match op zowel de eerder ontdekte SNP-reeks als op de Privé SNP-reeks van Nic Brussee. Deze is daardoor inzichtelijk geworden en laat nu een hele reeks aan SNP-codes zien t/m de 18e eeuw!
In de toekomst hopen we een verre verwant in Frankrijk te vinden die via een Y-dna test zal matchen op de Brussee SNP-reeks.
De SNP match tot aan de 18e eeuw tussen Nic en Ton maakt duidelijk dat hun jongst gezamenlijke voorvader Brussee leefde in de 18e eeuw. Dat komt overeen met de archieven. De gezamenlijke voorvader is:
Jacob Jansz Brussee, geboren in 1708 te Rijnsburg.
Deze voorvader droeg dezelfde Y-dna kenmerken. Hij huwde in 1737 met Geertrui Pietersdr. Lammens. De genetische stamboom splitst zich bij hun zonen Jan en Govert. Zoon Jan is geboren in 1738, voorvader van Ton. En zoon Govert is geboren in 1740, voorvader van Nic.
Overzicht van het gezin van Jacob Brussee en Geertruij Lammens:
De reeks aan SNP matches Brussee hebben een nieuwe jongste gezamenlijke SNP / subhaplogroep opgeleverd in de 18e eeuw:
In ieder geval moet voorvader Jacob Jansz Brussee drager zijn geweest van deze jongste SNP. Die ontstaan is bij hemzelf of bij zijn recente voorvaderen Brussee.
Overzicht van de Y-dna resultaten van Ton Brussee bij Family Tree DNA:
Genetische Brussee SNP stamboom van R-Z206 met de opvolgende SNP’s.
Update: mei 2023
Onderstaande afbeelding laat de bevestiging zien van de positief geteste SNP’s. Deze zijn GROEN gekleurd. De niet positief geteste SNP’s zijn GRIJS gekleurd. De vermelde getallen achter iedere vermelde SNP zijn het complete aantal SNP’s die tot heden voort gekomen zijn uit die betreffende SNP. SNP: R-BY36344 is de laatste tot heden gevonden SNP van voor de jaartelling. Deze mutatie wordt geschat te zijn ontstaan rond 1200 v.Chr.
De SNP’s-reeks tussen R-BY36344 en R-BY193303 is ook zichtbaar geworden door de tweede Brussee Big-Y test. Maar daarop zijn nog geen matches met verre verwanten van voor de 17e eeuw. Daarom vermeld dit schema nog geen tussen liggende SNP. SNP R-BY193303 is de jongst ontdekte SNP met een TMRCA van rond het begin van de 18e eeuw. Deze SNP behoort toe tot de Nederlandse familie Brussee.
Geschatte Berekening van de TMRCA van de Brussee SNP: R-BY193303
SNP Schema van het directe voorvaderlijke pad van Brussee vanaf circa de 18e eeuw tot aan circa 2500 jaar v.Chr.
Hierop is te zien dat er tussen de twee jongst ontdekte SNP’s BY193303 en BY36344 een periode zit van 3000 jaar. Dit betekent dat er in deze periode tot op heden nog geen SNP match is met een man die een voorvader deelt op de Y-dna lijn tussen circa 1200 v.Chr. en de 17e eeuw.
Groeps SNP boom: R-BY36344
In onderstaande afbeelding zijn de SNP matches te zien van alle families die een gezamenlijke voorvader delen die rond 1200 v.Chr. leefde met SNP: R-BY36344 in zijn Y-dna. De afgelopen maanden zijn er 3 nieuwe SNP matches bij gekomen met de namen HOLLOWAY, WALLS en PORDZIK.
Momenteel zijn er onder deze SNP al 10 afzonderlijke afstammingslijnen bekend die tot het heden doorlopen. Dat is een boven gemiddeld aantal dat in werkelijkheid nog hoger zal liggen. Geconstateerd kan worden dat deze SNP rond 1200 v.Chr. in circa vijf generaties veel mannelijke nazaten heeft gekregen, die zich in korte tijd verspreid hebben over West-Europa.
De hoop was er dat de verfijnde Big-Y test van Ton Brussee een jongere SNP match op zou leveren met één van de families uit onderstaande SNP boom. Helaas is dat niet het geval. Maar dat kan wel gaan gebeuren als de SNP-boom verder zal groeien met verwante families in de wereld.
Informatie over de andere familie matches op SNP R-BY36344
MIDDLEMISS, de Angel-Saksische naam komt van de plaatsnaam Middlemass, een district bij Kelso in het zuidelijke grensgebied van Schotland. 1406, Wilyeam Myddilmast, kapelaan. De abdij van Kelso is in de 12e eeuw door de Schotse koning David I geschonken aan Franse religieuzen van de orde van Tiron.
NADAL, familie draagt een familiewapen, afkomstig uit Catalonië, Spanje.
PORDZIK, afkomstig uit voormalig Silezië, dat tegenwoordig behoort tot Polen.
TREMBLAY, TRAMBLAY, TROMBLEE, Canadese familie met een afkomst uit Frankrijk. Ze stammen af van “BERNARD DE TRAMELAY circa 1100-1153” GROOTMEESTER VAN DE TEMPELIERS van 1151-1153. Geboren op kasteel “de Dramelay”, Franche Comté. Deze voorvader stamt af van Bourgondische graven met de naam “de Montfaucon”.
PEARSON met voorvader BENGTSSON, 1630 afkomstig uit Skorje, Blekinge Lan, zuid-Zweden.
HOLLOWAY, familie draagt een familiewapen. Naam gaat terug tot de 12e eeuw naar de plaatsjes Holway/Holloway (Heilige weg) in Devon, U.K.
BIENAIMÉ, familie draagt een familiewapen. De oudste vermelding van de naam is van 1385 van een Benedictijn te Nimes, Frankrijk. Hij behoorde tot een klooster te Clermont, Auvergne, Frankrijk.
GRAHAM, 1706 afkomstig uit Ierland.
JONES – Verenigde Staten, afkomstig van Ierland. Hierop is een jongere SNP match gekomen R-BY36330, ontstaan rond het jaar 250, met de familie WALLS. Mogelijk kwam deze gezamenlijke voorvader in de 2e eeuw als militair in een leger vanuit CASTILLE, Spanje. Volgens Ierse bronnen zou er in de 2e eeuw een Ierse koning zijn geweest met de naam Owen Mor. Hij huwde met een Castiliaanse prinses waardoor vanuit Spanje een leger naar Ierland kwam. Bron: Schiereiland Beara – Wikipedia
In hoofdstuk 1.3 wordt de migratieroute van deze SNP’s in kaart gebracht tot aan SNP R-Z206.
Dit hoofdstuk is samengesteld en geschreven door Lisanne Imholz-Komijn – Copyright 2022/2024.