“Volgens geograaf André Pégorier, een “Brousse” is een onbebouwde plaats bedekt met “struikgewas”. We vinden het spoor van Brousses in 934 onder de naam Bruciae, Brucia maar het evolueerde in de loop van de tijd: Broxas in 950, Brocis in 1249, Brossis in 1377 en ten slotte “Brousses”. Dit citaat is uit de bron: Brousses-et-Villaret — Wikipédia (wikipedia.org)
De Franse namen BROUSSÉ en BROUSSES hebben dezelfde uitspraak met een harde “E” klank aan het eind, zoals ook bij de naam BRUSSEE het geval is. Deze familienaam is van zeer oude oorsprong en heeft de naam te danken aan Franse dorpen met deze naam. Het oudste dorp of domein is waarschijnlijk BROUSSES nabij de zuid-Franse stad Carcassonne. Het dorp ligt tegen de helling van de Montagne Noire. Sinds 1792 is het dorp Villaret toegevoegd aan Brousses, waardoor het tegenwoordig de naam “BROUSSES ET VILLARET” draagt. Soms werd het dorp BROUSSE genoemd zonder de laatste S, evenals VILARET zonder de tweede L. In vroeger tijd schreef men in het Occitaans BROSSAS E VILARET. Zie de ligging van het dorp op onderstaande kaarten.
In de documenten van die tijd kunnen we andere namen vinden zoals Brocine, Brossae, Broxae en in alledaagse versie Broussos, wat het meervoud is van Brousso (Occitaans): “Brousses, Broussaille, Bruyère” in het Frans”.
De oudste vermelding van BROUSSES is uit het jaar 934 en staat vermeld als BRUCIAS (Latijn). Dit is een interessant archiefstuk. Tot het jaar 934 was het een domein geweest van het eerste grafelijke huis van Carcassonne, ook wel genoemd de BELLONIDEN. Deze stamt af van Catalaanse adel in tegenstelling tot de graven van Toulouse die afstammen van het Bourgondische grafelijke huis van Autun. Die weer afstammelingen zijn van het eerste Franse koningshuis van de Merovingers.
Na verder onderzoek naar wat er zich heeft afgespeeld rond het jaar 934 in het grafelijke huis van Carcassonne vond ik interessante informatie van mogelijke verbanden tussen het domein BROUSSES nabij Carcassonne en het veel noordelijker gelegen graafschap BRO(U)SSE / BRUCIA dat in de 10e eeuw ontstaan is. Meer informatie hierover volgt verderop in dit hoofdstuk.
Delen van de tekst zijn uit de bron: Brousses-et-Villaret — Wikipédia (wikipedia.org)
Het gebied in de brons/ijzertijd waar later het domein Brousses ontstond.
Zoals beschreven staat in hoofdstuk 1.3 wordt vermoed dat de migratieroute van het Brussee Y-dna in de overgang van de bronstijd naar de ijzertijd loopt naar het gebied van de rivier de Aude. Daar leefde de inheemse bevolking van de Elisiques die verwant waren aan de Iberische bevolking.
Het gebied van het huidige Carcassonne was toen al één van de grootste plaatsen in het zuiden van Frankrijk. Het gebied was rijk aan grondstoffen en was van belang voor de handel tussen de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan via het stelsel van rivieren dat door het zuiden van Frankrijk loopt. 1.
De bron Wikipedia – Brousses et Villaret vermeld; “Het is op deze heuvel (Montagne Noire), met uitzicht op de loop van de Atax (de Aude) dat de volkeren van de late bronstijd zich vestigden. Een eeuw later beslaat het door sloten omgeven leefgebied, vergroot, een oppervlakte van ongeveer 25 ha. Het was toen een van de grootste plaatsen in Zuid-Gallië. Het was waarschijnlijk de thuisbasis van een grote bevolking, te oordelen naar de dichtheid van silo’s die op het topgedeelte van de site werden geteld. In de loop van de zesde eeuw voor Christus wordt het leefgebied verlaten en vestigen de populaties zich op de heuvel bij de stad”. 2.
In de Montagne Noire werden vanaf de bronstijd ertswinningsmijnen geëxploiteerd, waardoor het een economisch centrum werd. De handel nam toe met de ijzertijd. Op de site van Grand Ferrier aux Martys, niet ver van Brousses, heeft archeologisch onderzoek onder leiding van Claude Domergue van het CNRS uit 1972 aangetoond dat er vanaf de eerste helft van de eerste eeuw voor Christus, tot de 3e eeuw een staalactiviteit op de site bestond. 3.
Brousses in de Romeinse tijd.
Het dorp kreeg zijn naam Brousses vermoedelijk al in de Romeinse tijd. De hoofdstad kreeg toen de naam “Colonia Julia Carcaso”, het tegenwoordige Carcassonne. De stad was toen een versterkt administratief centrum aan de Romeinse weg die Toulouse met Narbonne verbond.
Deze weg, die ongeveer 10 km. van Brousses ligt, maakte handel mogelijk tussen de twee steden waarvan Italiaanse wijn één van de belangrijkste goederen was. De Romeinen introduceerden vervolgens de wijnstok, op de hellingen van de Montagne Noire, en exploiteerden ijzer- en andere minerale mijnen, waarvan de ovens werden gevoed door bomen uit eiken- en beukenbossen, zoals blijkt uit de opgravingen van Romeinse villa’s ontdekt in de naburige gemeenten Brousses, Saint-Denis en Laprade in Cabardès. De staalfabriek van Martys, die in het midden van de eerste eeuw begon te produceren, was toen in volle werking. Het zal werken tot het begin van de derde eeuw. 4. Gallo-Romeinse overblijfselen uit deze periode zijn ontdekt in de stad Montolieu, maar ook op het grondgebied van Brousses-et-Villaret. 4.
Bronnen:
- Jean Vaquer, De prehistorische oorsprong van Carcassonne – Archeologische studies over Carcassonne, de Société d’Études Scientifiques de l’Aude – http://www.sesa-aude.fr/spip.php?article32 [archief]
- ↑ Carsac: een protohistorische agglomeratie in de Languedoc naar J. Guilaine; G. Rancoule ; J. Vaquer; M. Passelac; J.D. Vigne; P; Barrie (Medewerker); J. Coularou (medewerker); J. Erroux (medewerker); G. Firmin (medewerker); I. Krauss-Marguet (medewerker), redacteur: Centre d’Anthropologie des Sociétés Rurales, Toulouse, Frankrijk (1986)
- ↑ Revenir plus haut en :heeft en b De oude staalindustrie in de Zwarte Berg [archief]
- ↑ Innovazione tecnica e progresso economico nel mondo romano – Elio Lo Cascio – 2003 (p. 206) [archief]
Bron: Brousses-et-Villaret — Wikipédia (wikipedia.org)
Middeleeuwen: Brousses is leengoed van de graven van Carcassonne
De eerste van het huis Bellonides was “Bellon”. Deze vocht zij aan zij met Karel de Grote tegen de Saracenen. Als dank werd hij beleend na het jaar 778 met het graafschap en de stad Carcassonne . Daarbij behoorde ook het leengoed BRUCIAS / BROUSSES. Dit leengoed was in het bezit van deze familie tot aan de laatste graaf van de Belloniden, ACFRED II.
Graven Carcassonne werden vanaf 918 hertogen van Aquitanië
Door erfenis in het jaar 918, via de oom van Acfred van moederskant met de naam “Willem I van Aquitanië”, groeide de macht van de Belloniden enorm. Acfred en zijn broer werden de machtigste bewindvoerders van heel zuid-Frankrijk. In 918 verwierf zijn broer Guillaume II de titels; hertog van Aquitanië en graaf van Septimanië, Auvergne, Berry, Bourges, Loyonnais en de Mâconnais. Vier jaar later, in 922 begon de machtsstrijd voor Guillaume II toen de koning Karel de Eenvoudige werd afgezet en de Robertijnen koning van West-Francië werden.
Op onderstaande kaart zijn de grenzen van het hertogdom Aquitanië aangegeven vanaf het jaar 843:
De periode van de jaren 922 tot aan 937 blijkt interessant te zijn. Daarin constateer ik verbanden tussen het Brousses domein van Carcassonne en het burggraafschap BRUCIA / BROSSE in het graafschap Berry, dat werd opgericht in de 10e eeuw.
Gebeurtenissen van de machtsomwenteling van 922 tot aan de schenking in 934 van BRUCIAS door Acfred II.
- 922 – Guillaume II van Aquitanië erkende zijn nieuwe leenheren, de Robertijnse koningen niet.
- 923 – Nadat Rudolphe de Franse troon had bemachtigd, verbond hij zich met graaf Raymond III van Toulouse tegen de Aquitaanse hertog Willem II.
- 924 – Koning Rudolphe / Raoul viel met zijn troepen Aquitanië binnen. Hertog Guillaume II hield stand, maar moest wel graafschappen afstaan aan voornamelijk Toulouse,waaronder Septimanië . Daarop sloot hertog Guillaume een verbond met Toulouse om in de grensstreek “Berry” met West-Francië een verdedigingsburcht te bouwen als grensbewaking. Gezegd wordt als bescherming tegen de Vikingen, maar vermoedelijk ook tegen hun leenheer de koning van West-Francië. Deze burcht wordt een nieuw burggraafschap dat later in de 10e eeuw vermeld staat als; BRUCIA / BROSSE.
- 926 – In december stierf hertog Guillaume II en werd opgevolgd door zijn broer ACFRED II van Carcassonne en Auvergne.
- 927 – ACFRED II komt te overlijden. De graventitel van Carcassonne erft zijn zus of dochter “Arsinde” en haar echtgenoot. De graaf Ebles (Manzer) van Poitiers erft van Acfred de titels; hertog van Aquitanië en graaf van Berry, Auvergne en Velay. Als hertog heeft hij tot 932 de macht in de Limoges. Citaat: De burggraafschap van Limoges was afhankelijk van het hertogdom Aquitaine . Het is in de 10e eeuw gevormd door de graven van Poitiers die het graafschap Limoges in stukken sneden. Het nieuw gevormde graafschap BRUCIA in de Berry maakte daar onderdeel van uit.
- 929 – Koning Raoul probeerde de macht van Ebles Manzer te verminderen. Eerst trok hij het gebied van Berry terug.
- 932 – Koning Raoul nam de titel van hertog van Aquitanië en het graafschap Auvergne af van Ebles en droeg deze over aan Raymond III Pons, graaf van Toulouse. Zo werd de graaf van Toulouse de machtigste edelman in het zuiden van Frankrijk.
- 934 – het grafelijke huis van Carcassonne is hun onafhankelijkheid kwijt. Verschillende van hun graafschappen met leengoederen zijn in het bezit gekomen van Toulouse. Dit kan de reden zijn geweest dat het leengoed BROUSSES alsnog in 934 in naam van graaf Acfred II werd geschonken aan de benedictijnenabdij van Saint-Jean de Mallast de Montolieu.
Bronnen: AQUITANIË HERTOGEN (fmg.ac) ,Willem II van Aquitanië – Wikipedia, Acfred van Aquitanië – Wikipedia, Ebles Manzer
De schenking van graaf Acfred II van Carcassonne in het jaar 934.
De site van fmg.ac – Medieval Lands vermeld:
“Agfredus, graaf…in civitate Carcassonna” schonk “alodem Brucias in comitatu Carcassense… aan de abdij van Montolieu bij charter van 24 mei 934. onderschreven door “… Radulfus, Ugo, Oliba..
Bron: TOULOUSE NOBILITY (fmg.ac)
Onderstaand de afbeelding van het boek waarin de gehele tekst van bovenstaande overdracht van BRUCIAS in het jaar 934 vermeld staat in het Latijns:
Bronnen van het domein Brousses (Carcassonne) in de 13e eeuw
Uit de teksten van onderstaande bron was BROUSSES in de Middeleeuwen niet zomaar een gehucht. Er wordt melding gemaakt van seigneurs de Brousses en in het jaar 1253 bezat het een eigen chateau. In het jaar 1296 richtte de abt van Montolieu Pierre II de Bernard op het leengoed Brousses een priorij op.
Het ontstaan van het graafschap BRUCIA / BROSSE in de streek van Limousin
Het burchtkasteel van Brosse was gelegen in Berry, in de gemeente Chaillac, in het tegenwoordige Franse departement Indre. De ruïnes van het feodale Château de Brosse zijn nog steeds zichtbaar niet ver van Saint-Benoît-du-Sault. Het graafschap Berry was een grensgebied tussen het graafschap van Toulouse en het Koninkrijk West-Francië.
Een deel van het burchtkasteel DE BROSSE bestaat nog als een ruïne en is te bezoeken.
De eerste burggraaf uit de 10e eeuw van BRUCIA staat alleen met zijn voornaam “Radulfi”(Raoul) vermeld in een akte van het jaar 936, met daarbij de vermelding van graaf Guillaume Tête d’Étoupe” van Poitiers, zoon van de hertog en graaf Ebles de Poitevain / Ebolus van Poitiers. Ebles had nog een tweede zoon die ook de naam Ebles/Ebolus droeg, hij was een bisschop van Limoges. Bron: Ebles Manzer – Wikipedia en Ebalus, hertog van Aquitanië – Wikipedia
Op onderstaande plattegrond staat het graafschap BROSSE (BROUSSE) bovenaan aangegeven. Het maakte in de 15e eeuw nog deel uit van de burggraven van Limoges.
Bron: Lijst van burggraven van Brosse – Wikipedia
De eerste burggravin Rothilde de Brosse
Het eerste burggraven echtpaar met de naam DE BRUCIA/BROSSE staat in de archieven vermeld vanaf circa het jaar 970. Rond dat jaar huwde burggravin ROTHILDE DE BROSSE met de burggraaf GÉRAUD DE LIMOGES. De voorvaderen van de Limoges zijn bekend. Géraud stamt af van het gravenhuis DE TOULOUSE. Maar onduidelijk is wie de ouders zijn van Rothilde. Haar geboortejaar kan geschat worden rond het jaar 935. Historici nemen aan dat ze de dochter was van de eerste burggraaf “RADULFI / RAOUL”. Rothilde huwde eerder met burggraaf Archambaud de Comborn die overleed in 957.
In de 10e eeuw droeg men nog geen achternamen zoals nu gebruikelijk is. De adel droeg de naam van het hertogdom, (burg)graafschap, domein, kasteel of burcht. De nazaten van Rothilde en Géraud breidden hun bezit uit en droegen namen van verschillende burggraafschappen. Eén van hun zonen erfde het graafschap en het chateau DE BRO(U)SSE(S). Het verdere nageslacht noemde zich baronnen DE BRO(U)SSES. De mannelijke nakomelingen van deze burggravenfamilie stammen in mannelijke lijn af van Géraud de Limoges. Hij stamt in mannelijke lijn af van de graven van Toulouse en de Rouergue (departement: Aveyron).
In onderstaande Franse teksten worden de verschillende naamvarianten van de burggravenfamilie DE BROSSE genoemd. Ook de naam BROSSA behoort daar toe, dat de schrijfwijze is in het Occitaans of Catalaans. De oudste vormen van de naam zijn; BRUC(C)IAE, BRUS(S)IA OF BROCIA. Deze naamvarianten komen uit het laat Latijn (3e tot 6e eeuw). De naam is mogelijk nog ouder uit de Keltische taal.
Vertaling van onderstaande Franse tekst:
Onze geleerde Adrien de Valois, die op het bestaan van dit kleine land van Brosse wees, denkt dat de naam aan het kasteel is ontleend; het kasteel zelf had het ongetwijfeld ontleend aan de aard van het land, waar de naam Brucia, Bruccia en Brocia (die in de Keltische taal) een bos of een terrein aanduidt bedekt met struikgewas en kreupelhout. Bewijs van de aanwezigheid van beboste gebieden.
Link naar de bron: https://www.persee.fr/doc/mesav_1267-9003_1860_num_4_1_1146
In Limoges, deze term werd veel gebruikt in de Middeleeuwen, zoals blijkt uit deze passage in het cartularium van de abdij van Dalon: Wij geven…BRUCIA de Julac…… en een vierde deel van het graafschap BRUCIAE….(Betekenis bruciae in latijns = brugge/brug)
De namen DE BROUSSE of BROUSSES (komen voor) in laag Limoges, en BROSSE of BROSSES (komen voor) in de hoge landen (van Limoges), komen ook voort uit BRUCIAE van het late latijn.
De naam BRUCIA/BRO(U)SSE kan ontstaan zijn door het bosrijke landschap. Maar na onderzoek op deze graven van Poitiers is het ook mogelijk dat de naam afkomstig is van de plaats “BROUSSES / BRUCIA(S) et Villaret nabij de stad Carcassonne.
Deze tekst is samengesteld en geschreven door Lisanne Imholz-Komijn – juni 2023 Copyright